Pepijn Lochtenberg
Ons brein is gevoelig voor afleiding. Alle prikkels die een potentiële bedreiging zijn of een mogelijke snelle beloning met zich meebrengen - bijvoorbeeld je berichten checken - trekken direct je aandacht.
Als je bezig bent met een taak die meer moeite kost of meer diepgang vraagt, dan ben je hier onbewust nog gevoeliger voor. Veel mensen hebben dan ook moeite met focus en hebben de wens om zich beter te kunnen concentreren.
Veel mensen zeggen ‘gewoon meer zelfdiscipline nodig te hebben’. Vervolgens doen ze een poging om hun gedrag te veranderen met goedbedoelde voornemens:
‘ik ga geen social media checken gedurende de werkdag’
‘ik ga elke dag starten met 1,5 uur diepe concentratie’
Als ze na een paar dagen moeten concluderen dat het niet gelukt is om de goede voornemens in de praktijk te brengen, dan is de conclusie dat het ze aan zelfdiscipline ontbreekt. Of het voor je ego fijnere alternatief: ‘blijkbaar wil ik het niet graag genoeg’. In beide gevallen geef je toe aan een leven met minder diepgang dan je eigenlijk wil.
De keuze is aan jou, maar weet wel: je hoeft geen extreem gedisciplineerd persoon te zijn om betere focus te ontwikkelen. Het is belangrijker dat je het verbeteren van jouw focus op een handige manier aanpakt:
In dit blog vind je tips om een omgeving te creëren die het makkelijker maakt om je te focussen.
Komende tijd volgen blogs over het ontwikkelen van gewoontes die bijdragen aan betere focus en over het vergroten van energie om te focussen. Zeker weten dat je deze blogs niet mist? Meld je dan onderaan dit artikel aan voor onze maandelijkse blog.
Tot zover de reclame, door naar de invloed van de omgeving!
Stel je de volgende kandidaat voor aan een programma om af te vallen:
Ronny wil 15 kilo afvallen, maar hij houdt enorm van chocola. Bij de start van het programma geeft hij aan dat hij de zelfdiscipline mist om minder chocola te eten. De coach vraagt hoe zijn dagelijks leven eruit ziet en welke rol chocola daarin speelt.
Eigenlijk gaat hij nooit ergens heen zonder een reep chocola in zijn bereik. ’s Nachts heeft hij op zijn nachtkastje een reep chocola liggen, tijdens zijn werk ligt de reep naast zijn toetsenbord en bij het tv kijken naast zich op de bank. Als hij zich verplaatst, dan stopt hij de reep vaak in zijn broekzak. Bij het sporten laat hij de reep in zijn tas, maar in iedere pauze checkt hij even of de reep niet gesmolten is.
Denk je dat Ron moet werken aan zijn zelfdiscipline? Of kan hij beter een andere strategie kiezen?
Grote kans dat jij niet zoveel chocola eet als Ronny. Maar wat als je de chocola vervangt door jouw telefoon? En het doel afvallen vervangt voor het doel meer focus in je leven krijgen?
De hele dag is onze grootste afleiding binnen ons bereik. Als jij je notificaties aan hebt staan, dan word je de hele dag gebombardeerd met verleidingen. Verleidingen die door experts ontworpen zijn met als doel zo lang mogelijk jouw tijd te krijgen, want dan wordt er meer geld verdiend.
‘I can resist everything, except temptation’
Oscar Wilde
Veel mensen maken het zichzelf verschrikkelijk moeilijk maken om met volle focus bezig te zijn.
Sterkte met focussen als je je Outlook open hebt staan, je telefoon voor je oplicht en je drie taken tegelijk probeert af te ronden! Heeft het dan echt zo veel invloed als er een berichtje binnenkomt? Ja…
Na het opmerken van het piepje of het envelopje van een binnenkomende e-mail heb je anderhalve minuut nodig om je oorspronkelijke concentratieniveau te herstellen.
Theo Compernolle (2014)
Gedragsverandering is lastig. Zeker als iets je in het moment tijdelijk een fijn gevoel geeft (chocola eten, alcohol drinken, social media checken, etc.), dan is het lastig om je gedrag aan te passen. Als je het jezelf makkelijker wilt maken, zorg er dan voor dat je je omgeving handiger inricht.
Adam Alter beschrijft in zijn boek Irresistable (2017) een onderzoek bij een groep mannelijke heroïneverslaafden. In korte tijd waren ze verslaafd geraakt, zonder eerdere ervaringen met heroïne.
Stoppen met heroïne – zonder terugval – is extreem lastig. Schattingen variëren van 5% tot 25% voor het percentage dat erin slaagt om volledig af te kicken. Van de groep verslaafden in dit onderzoek wist echter 90% af te kicken, zonder terugval.
Dit was niet het gevolg van een experimentele nieuwe interventie, maar het gevolg van een switch in omgeving. De deelnemers aan het onderzoek waren Amerikaanse soldaten, die tijdens de lange wachtdagen in de Vietnamoorlog verslaafd waren geraakt aan de Vietnamese heroïne.
Eenmaal terug in de VS hadden ze geen eenvoudige toegang meer hadden tot de drug. Daarnaast waren de omgevingsprikkels verdwenen die gekoppeld waren aan het gebruik. Samen met de behandeling zorgde dit voor een extreem hoog afkickresultaat.
De omgeving kan dus enorme invloed hebben op onze keuzes en ons gedrag. Gelukkig had JK Rowling kennis over die invloed, anders zaten er nog een flink aantal Harry Potterfans in spanning af te wachten...
JK Rowling had bij het schrijven van het laatste deel van de Harry Potter-reeks moeite om zich te focussen. De afleiding van de druk om te presteren en spelende kinderen in huis maakte dat ze er niet lekker in kwam.
Ze besloot een hotelkamer te huren in een luxe hotel, met het idee om dit één dag te doen. Het schrijven ging echter zo goed, dat ze besloot tot het einde van het boek haar schrijfdagen in het hotel door te brengen.
Twee factoren hebben waarschijnlijk een rol gespeeld in haar verbeterde focus:
Ook zonder grote investering zijn er goede stappen te zetten om je omgeving zo aan te passen dat focussen makkelijker wordt.
Gebruik onderstaande tips om een omgeving te creëren die het je makkelijker maakt om met volle focus een stuk te lezen, een artikel te schrijven of een goed gesprek met een collega of je partner te voeren.
1. Leg je telefoon in een andere ruimte
De verleiding van je telefoon is groot: je kleine digitale vriend heeft je immers al duizenden keren direct bevrijd van momenten van verveling en stress. Maar daarmee is het ook jouw grootste blokkade naar diepe concentratie geworden. Je telefoon op zijn kop leggen helpt iets, maar gaat alsnog zijn invloed hebben op jouw focus.
Onderzoek van Przybylski en Weinstein (2013) laat zien dat alleen al de zichtbare aanwezigheid van een mobiele telefoon in de ruimte ervoor kan zorgen dat een gesprek minder diepgang krijgt, mensen zich minder goed inleven in de ander en begrip voelen van de ander.
2. Zet alle notificaties van je computer uit
Stel bij de instellingen van je computer alle berichtgeving uit: alle stroken, badges en meldingen. Stel in je mailprogramma in dat je alleen mail binnenkrijgt op het moment dat je zelf op ‘nieuwe mail ophalen’ klikt. Op die manier neem je zelf de regie over je focus, in plaats van de digitale wereld om je heen.
3. Communiceer met je omgeving
Spreek met collega’s of je huisgenoten af op welke momenten je niet gestoord wilt worden, tenzij er brand uitbreekt. Herinner ze aan de afspraken met een bordje op de deur of oordopjes in je oren.
Spreek gezamenlijke ontspanningsmomenten af om het onderlinge contact gezellig te houden. Anders raak je de mensen om je heen mogelijk kwijt met je nieuwe focusgewoonten. Is het wel makkelijker focussen, maar misschien is dat toch niet helemaal wat je wil ;)
1 Compernolle, T. (2014). Ontketen je brein.
2 Alter, A. (2017). Irresistable.
3 Przybylski, A. & Weinstein, N. (2013). Can you connect with me now? How the presence of mobile communication influence face-to-face conversation quality. Journal of Social and Personal Relationship 30, (3), 237-246.
Pepijn Lochtenberg is sport- en prestatiepsycholoog en één van de eigenaren van Focus like a Pro. Hij werkt dagelijks met professionals in het bedrijfsleven en de sport aan het verbeteren van focus.
©Focus like a Pro | 2023
